Điều đó không đủ cho nên họ vẫn phải chịu đựng sự thua thiệt khi tuổi già đến: mất đi sự hấp dẫn và lòng nhiệt tình về tình dục, sức khoẻ giảm sút, cái chết của những người bạn lâu năm, mất dần sự minh mẫn về trí tuệ.Làn sóng tình cảm bất thình lình và sự kêu gọi tình yêu mang tính tinh thần, mạnh mẽ, gần như một con đường tắt dẫn đến tình yêu; trong khi thông thường, chúng ta phải xây dựng một mối quan hệ sâu sắc hơn là sự phát hiện bất ngờ như vậy.Nền tảng của sự thất vọng và bội phản đã sẵn sàng.Tuy nhiên, ở những năm sau, thậm chí – cả những sự việc đã kinh qua này cũng nhuốm màu lãng mạn khi họ nhớ lại những người xóm giềng cùng chia sẻ bất hạnh với nhau và đối lập nó với thói ích kỷ mà họ chứng kiến được xung quanh mình trong thế giới hiện đại khi đã về già.Rõ ràng rằng cha mẹ hành hạ, đối xử không tốt với con cái về mặt thể xác, tâm hồn, hay giới tính, có thể gây nên những vết thương dai dẳng và nghiêm trọng.Việc phải đương đầu với cái chết của cháu - không thể chấp nhận nổi, không thể nhốt mình lại và chắc chắn là không thể quên được -thật sự là một trải nghiệm về sự tha thứ đối với tôi: Tha thứ cho các bác sĩ đã giới thiệu phương pháp ấy cho chúng tôi và tha thứ cho chính mình vì tuỷ của tôi đã không cứu được cháu.Chúng ta sống trong một nền văn hoá trong đó cảm giác về những điều sai lầm lan toả khắp nơi.Sống và để cho người khác sống với, làm việc tốt hơn là đứng nhìn thì chúng ta sẽ có một cơ hội, tuy chậm, để tìm ra một con đường hạnh phúc trong cuộc sống, cơ hội đó rất lặng lẽ nhưng đó là con đường của việc nhận thức những bí mật lớn lao trong cuộc sống.Nếu thiếu mất khả năng quan sát quá khứ rõ ràng, ta sẽ phải thừa nhận rằng việc giữ chặt lấy những hình ảnh lãng mạn hóa chỉ là một cách khác của việc làm hỏng hiện tại.Vậy thì có lý gì mà cứ giữ mãi những kỷ niệm não nề và sự bất hạnh đó của chúng ta? Liệu chúng ta có quyền lựa chọn hay không?

Xem thêm Thu gọn